یک نفر از جانب یکی از طرفین معامله نمایندگی داشته باشد و به نمایندگی از جانب او با خود معامله کند برای مثال منزل موکلش را به خود بفروشد.
در معامله با خود با حالات زیر مواجهیم:
1-معامله ولی قهری با خود: اگر خلاف مصلحت کودک نباشد باطل نیست ولی اگر خلاف مصلحت طفل باشد غیرنافذ است.
2-معامله قیم با خود: باطل است مگر آن که صرفا به نفع مولی علیه باشد برای مثال قیم مال خود را به مولی علیه هبه کند و از جانب او قبول کندذ طبق ماده 1240 قانون مدنی.
3-معامله امین با خود: اختیاراتش مثل قیم است طبق ماده 119 قانون امور حسبی(ق.ا.ح) معاملات امین باطل است مگر این که صرفا به نفع منوب عنه باشد.
4-معامله وصی با خود: قانون درباره این معامله سکوت کرده است ولی بنابر نظر برخی نویسندگان این معامله تابع اراده ولی قهری است یعنی اگر ولی این اجازه را به وصی داده باشد معامله صحیح است و اگر او را منع کرده باشد باطل است. در حال سکوت که ولی تعیین تکلیف نکرده حکم مانند معاملات قیم است.
5-معامله وکیل با خود: اگر موضوع معامله مظنه بورسی و بازاری داشته باشد وکیل می تواند خودش طرف معامله قرار گیرد در غیر این صورت نمی تواند طرف معامله باشد و درصورت انجام، چنین معامله ای غیرنافذ خواهد بود.
6-معامله با خود مدیران شرکت های تجاری یا حق العمل کاران: این موارد بیشتر تابع قوانین معامله وکیل با خود است. مواد 129 تا 131 و ماده 213 لایحه اصلاحی قانون تجارت .
1- نماینده باید مختار باشد و اگر خارج از حدود اختیاراتش عمل نماید معامله فضولی است و منوط به تنفیذ اصیل است.
2- نماینده باید قصد و رضا داشته باشد و معامله را با عنوان نمایندگی انجام دهد.
3-اگر نماینده بعد از ایجاب و قبل از قبول فوت کند یا محجور شود( مثل عزل مدیران در شرکت ها) نمایندگی زایل می شود ولی به دلیل استقلال ضخصیت اصیل و این که در حقیقت ایجاب از سوی او بوده است ایجاب به قوت خود باقی است.